Czego nie wstydzą się Małopolanie, czyli dziesięć powodów dla których warto odwiedzić Polonię Minor #4 SKANSENY
Wakacje, urlopy, odpoczynek i pomysły na „wolną chwilę”, aktualnie znajdują się na pierwszym miejscu w głowach większości z nas. Jaka jest więc potwierdzona recepta na idealny relaks? Gdzie się udać by zasmakować wszystkiego po trochu i nie żałować? By zaprzyjaźnić się z dziką przyrodą, poznać historię własnego kraju, przebyć setki kilometrów na dwóch kółkach, odkryć skarby architektury drewnianej i Polski murowanej, czy zagłębić tradycje wypływające z kultury sielankowych miasteczek i wiejskich osad.
To już czwarta odsłona serii o Małopolsce!
Jeżeli czytałeś pierwszy z serii wpis o #ZAMKACH, #TRASACH ROWEROWYCH lub #ZABYTKACH możesz ominąć ten wstęp 
MAŁOPOLSKA!!! To tu znajdziesz całą magię relaksu na ponad 15 tys km2. Nasz region gwarantuje dokładnie wszystko po trochu i jeszcze więcej. Tu nie da się nudzić, „TU” to nie tylko Kraków i Zakopane, to także Tarnów, Zalipie, Kalwaria Zebrzydowska, Muszyna, Krzeszowice, Ciężkowice, Lanckorona, Ojców i wiele innych miejsc na setkach szlaków pieszych, rowerowych, kajakowych. Czy zastanawiałeś się kiedykolwiek z czym kojarzy Ci się Małopolska? Czy tak naprawdę, jedyne co udało Ci się tu zobaczyć to Wawel, Rynek i Kopalnia Soli w Wieliczce (podczas wycieczek szkolnych)? Czy wiedziałeś, że znajduje się tu jeden z największych Parków Rozrywki Energylandia, największy ruchomy dinozaur na świcie w Zatorlandzie? Że w Bochni również można zjechać pod ziemię, przemierzając solne korytarze, a kolejka górska to nie tylko ta na Kasprowy Wierch? Czy wiesz, że na terenie Małopolski znajduje się aż 255 obiektów zaliczających się do Szlaku Architektury Drewnianej, z których większość dostępna jest dla turystów?
W samej Małopolsce możesz zobaczyć blisko 40 zamków i fortyfikacji, z których aż dziesięć jest mocno wartych polecenia, a na odwiedzenie wszystkich może braknąć wakacji. Istnieją tu też miejsca, w których szczególnie dba się o tradycję i podtrzymywanie pamięci o przodkach. Za sprawą genialnych skansenów, w których obiekty to nie kopie, a oryginalne budynki przenoszone z różnych miejsc, dzięki chęci i wytrwałości zaangażowanych mieszkańców. Królewski region bogaty jest też w liczne rozlewiska, jeziora i sztuczne zbiorniki, a szczególnie te, okalające góry Beskidu wyśmienicie nadają się na rodzinną podróż ku lepszej perspektywie. Choć na chwilę.
Tak, to wszystko! Prezentujemy MAŁOPOLSKĘ w dziesięciu odsłonach!
SKANSENY
Skoro mowa o skansenach, dla nas na pierwszym miejscu oczywiście sądecki, który w połączeniu z Miasteczkiem Galicyjskim – tworzą jeden z największych parków etnograficznych w regionie. Zdecydowanie wśród skansenów dominują takie, których głównymi ekspozycjami są budynki prezentujące dziedzictwo kultury ludowej oraz zwyczaje ludzi niegdyś mieszkających w okolicach obiektu (chociaż nie zawsze). Są i takie, którym bliżej do zabytków techniki. Jak to na skanseny przystało, większość zabudowań, obiektów znajdujących się w parku to oryginalne egzemplarze w całości przetransportowane z miejsc, w których zostały wybudowane. To już jest niesamowite, że można tak po prostu przenieść kilkuset letni dom, stodołę, remizę czy nawet drewniany kościół w całości w inne miejsce, zachowując przy tym pierwotny wygląd.
W samej Małopolsce skansenów i parków tradycji kultury i komunikacji jest aż osiem. Na szczęście na parki można natrafić na zachodzie jak i wschodzie naszego województwa, na północy i południu. Gdziekolwiek więc się wybierzesz – TURYSTO – poznaj naszą historię, kulturę i obyczaje. Szczególnym zainteresowaniem cieszy się Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce, gdzie można podziwiać ogromne eksponaty związane z historią kolejnictwa polskiego. Parowozy pochodzą głównie z końca XIX wieku, z czasów kiedy kolej w Polsce Południowej rozwijała się „pełną parą”. Lokomotywa + para… przypadek? Nie sądzę… 😀 Co więc możemy znaleźć na oficjalnej stronie MSiT VisitMalopolska.pl?
DODATEK MUZYCZNY
Co nas zachwyca i idealnie pasuje do klimatu kulturowego, małopolskiego folku? Oczywiście muzyka tworzona z zamiłowania i pasji w zakamarkach domów z tradycjami. Z tej okazji dobrze nam znani i lubiani muzycy z okolic Nowego Sącza CreativeBand chociaż nadal bardziej podoba nam się określenie “chałturnicy“. O muzykantach z Małopolski i naszej muzyce będzie w bonusie!
Kliknij w zdjęcie i posłuchaj
Skansen Wsi Pogórzańskiej w Szymbarku
“W szymbarskim skansenie, mimo że niewielkim, jest co podziwiać. Placówka prezentuje mało znaną kulturę ludową Pogórzan gorlickich, a walory zabytkowych obiektów podkreśla idylliczny pejzaż. Wśród zgromadzonych budowli są chałupy, obory, stodoła, kuźnia, wiatraki do mielenia zboża, olejarnia, chałupa tkacza i piec do wypalania naczyń. Większość obiektów pochodzi z XIX w. i ma oryginalne wyposażenie. Przy odrobinie szczęścia można tu trafi ć na pokaz pracy rzemieślników kultywujących dawne tradycje. Skansen wchodzi w skład Ośrodka Budownictwa Ludowego, na terenie którego znajduje się jeszcze murowany XVI-wieczny dwór obronny Gładyszów i dworek mieszczański przeniesiony z Gorlic.”
Skansen im. Józefa Żaka w Zawoi
“Najcenniejszym obiektem jest „kurna” chata z 1840 r. z oryginalnym wyposażeniem. Pozbawiony komina budynek miał otwór w powale, którym dym z pieca wydostawał się pod dach. Jedną z chałup zajmuje ekspozycja poświęcona dziejom przewodnictwa i turystyki górskiej w Beskidach.”
Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce
Jest znany z najciekawszych i najliczniejszych eksponatów związanych z historią kolejnictwa polskiego. Najstarszy polski parowóz pochodzi z 1878 roku. Skansen oferuje liczne atrakcje takie jak odbywający się przejazd retro pociągami na trasie Chabówka-Kasina Wielka co gwarantuje niezapomniane wrażenia, możliwe jest zwiedzanie skansenu gdzie w budynku administracyjnym otwarto wystawę stałą dzięki której wszyscy zwiedzający mają możliwość zapoznania się szczególnie z historią kolei.
Skansen Budownictwa Ludowego w Dobczycach
“Dobczycki skansen, choć niewielki, jest niezmiernie ciekawy. W kilku zabytkowych XIX-wiecznych drewnianych budynkach urządzono interesujące wystawy, obrazujące lokalne zwyczaje i tradycje. W domu pogrzebowym wystawiono przedmioty związane z dawnymi obrzędami funeralnymi, w karczmie znalazła się ekspozycja poświęcona etnografii regionu i izba cechów przybliżająca tutejsze rzemiosła (m.in. kuśnierstwo, szewstwo, garncarstwo), w kurniku natomiast zgromadzono narzędzia rolnicze oraz gospodarskie.”
Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie
“Krakowiacy Zachodni to grupa etniczna zamieszkująca tereny na zachód od Krakowa po obu stronach Wisły. Oskar Kolberg podzielił tę grupę na: Krakowiaków właściwych (zamieszkujących tereny po Pieskową Skałę, Krzeszowice i Alwernię), Górniaków lub Górników (mieszkających dalej na zachód, po rzekę Przemszę) i Podgórzan, związanych z prawym brzegiem Wisły aż po Myślenice, Wadowice i Kęty. Elementami wyróżniającymi Krakowiaków Zachodnich od innych grup etnicznych były między innymi ubiór i budownictwo. W ubiorze męskim Krakowiaków Zachodnich typowa była biała, zapinana na haftki sukmana „chrzanówka” i granatowe lub prążkowane spodnie, do tego buty czarne z cholewami. Nakrycie głowy stanowiła czerwona rogatywka z pawim piórem albo wysoki czarny kapelusz. Najważniejszym elementem stroju kobiecego był gorset początkowo czarny albo granatowy, sukienny, gładki, później zdobiony haftem, koralikami lub cekinami. Charakterystyczne były również barwne spódnice i białe haftowane bądź wzorzyste barwne chusty czepcowe.”
Sądecki Park Etnograficzny i Miasteczko Galicyjskie w Nowy Sączu
Koncepcją muzealnego sektora było efektowne odtworzenie architektonicznej reprezentacji w klasycznym układzie urbanistycznym zabudowy. Założenie czysto edukacyjne ma pokazać zwiedzającym obiekty niezachowane, których odtworzenie było możliwe za sprawą dawnych fotografii i rysunków. W ten sposób powstało miasteczko o zabudowie małomiasteczkowej Zachodniej Galicji na przykładzie najbardziej znanych, starych osad miejskich z obszaru historycznej Ziemi Sądeckiej: Starego Sącza, Zakliczyna, Krościenka nad Dunajcem, Lipnicy Murowanej, Ciężkowic i Czchowa.
Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej
“Zubrzycki skansen to miejsce z duszą. Na rozległym terenie, który przypomina malowniczy park krajobrazowy, zgromadzono różnorodne przykłady orawskiego budownictwa. Najbardziej charakterystyczne są chaty z wyżką – czyli domy mieszkalne z nadbudowanym piętrem, pełniącym rolę gospodarczą. Piętro obiega galeryjka, zwana przedwyscem, na którą prowadzą schody umieszczone na zewnątrz budynku. Inne ciekawe obiekty skansenu to m.in. kuźnia, tartak, folusz i olejarnia.”
Park Archeologiczny „Osada VI Oraczy”
“W pobliżu szybu Campi znajduje park archeologiczny „Osada VI Oraczy”. Ta rekonstrukcja XIII w wioski prezentuje początki ośrodka miejskiego w Bochni. Przekraczając bramę mamy wrażenie, że czas zatrzymał się w momencie, gdy na terenie dawnej Bochni odkryto sól kamienną, powstała pierwsza kopalnia soli, a miasto stało się ważnym punktem na mapie ówczesnej Polski. Odwiedzając skansen można nie tylko zobaczyć jak wyglądała średniowieczna zabudowa, ale także spróbować swoich sił w dawnych rzemiosłach Drewniane chaty, wiejskie zagrody oraz rzemieślnicy, prezentujący dawne rzemiosła sprawiają, że pobyt w Osadzie to ciekawy i nieszablonowy pomysł na spędzenie czasu wolnego i niezwykłą lekcję historii.”
Oraz mało znane EkoMuzeum w Sobolowie koło Bochni założone przez rolnika, pasjonata historii wsi polskiej.
Niezaprzeczalnie jedyne w swoim rodzaju chłopskie chaty, wiekowe karczmy, drewniane kościoły i zagrody, gospodarstwa i szlacheckie dwory, wiatraki, muzea, tabory kolejowe. Wszystko to w Małopolsce, dla ciekawskich historyczna przystań, której kultywowanie to idealne rozwiązanie na poznawanie historii regionu i całego naszego kraju w nieszablonowy i ciekawy sposób. To kolejne z rozwiązań, które gwarantuje ziemia rozciągająca się od Spisza i Oraw po Wyżynę Małopolską. Jeśli, któryś z Parków masz na wyciągnięcie ręki, a jeszcze nigdy nie było okazji by się tam wybrać, to najwyższy czas by w końcu się zmotywować. A nóż uda Ci się odwiedzić wszystkie obiekty jeszcze w tym roku?
Autorem charakterystyki skansenów i parków jest VisitMalopolska.pl
