Gotycki zamek królewski w Rabsztynie
Wznoszące się w jurajskiej miejscowości Rabsztyn, kilka kilometrów od Olkusza, na szczycie wapiennego wzgórza pozostałe ruiny zamku są śladem pięknej niegdyś królewskiej średniowiecznej warowni, która powstała najprawdopodobniej w XIII wieku. Ruiny zamku w Rabsztynie leżą w dolnej części Jury Krakowsko – Częstochowskiej.
Pierwotnie zamek w XIII był drewniany, jednak za czasów panowania Kazimierza Wielkiego, zgodnie z powiedzeniem „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”, nakazano przebudowanie grodu na murowany. Po śmierci króla przeszedł on w ręce prywatne w ramach spłaty długów korony. Można też sądzić, że miejsce to miało bardzo duże znaczenie dla kolejnych władców. W XVI wieku z nadania Władysława Jagiełły zamek stał się własnością Spytka Melsztyńskiego, wojewody i kasztelana krakowskiego, brata matki chrzestnej Jagiełły. W 1439 roku syn Spytka związał konfederację polskich husytów przeciw biskupowi krakowskiemu Zbigniewowi Oleśnickiemu. W bitwie pod Grotnikami został pokonany, jego majątek wraz z zamkiem został skonfiskowany w 1441 na rzecz skarbu państwa.
Nazwa wsi pochodzi od słowa Rabestein – krucza skała, a u podnóża góry, na której stoją ruiny średniowiecznego zamku, znajdują się fragmenty renesansowego pałacu zbudowanego w XVII wieku jako zamek dolny całego kompleksu.
„Konfederacja Polskich Husytów – konfederacja zawiązana 3 maja 1439 w Nowym Mieście Korczynie przez proczeską opozycję szlachecką pod wodzą Spytka z Melsztyna; jeden z przejawów kryzysu wewnętrznego po śmierci Władysława II Jagiełły (1434), wywołanego rywalizacją między obozem oligarchicznym biskupa Zbigniewa Oleśnickiego, faktycznie rządzącym w okresie małoletniości (1434-38) króla Władysława Warneńczyka, a stronnictwem dworskim królowej Zofii Holszańskiej oraz przedstawicieli młodszego pokolenia rodów rycerskich, którym uniemożliwiano awans w hierarchii urzędniczej. Konfederacja poniosła klęskę w bitwie pod Grotnikami koło Nowego Korczyna.”
W czasie potopu, wycofujące się wojska szwedzkie splądrowały i zniszczyły zamek, którego niestety już nie odbudowano. Zainteresowaniem cieszył się ponownie w drugiej połowie XIX wieku niestety ze strony poszukiwaczy skarbów, którzy wysadzili ostatnią zachowaną część zamku – basztę mury zamku dolnego.
Dziś od 2009 roku na zamku corocznie odbywają się turnieje rycerskie. Dzięki wytrwałości miłośników historii udało się doprowadzić do częściowej rekonstrukcji wieży strażniczej i bramy głównej przez co ruiny są coraz częściej odwiedzane szczególnie przez duże grupy szkolne w okresie nauki. Czego jesteśmy wielkimi zwolennikami. Wycieczki edukacyjne – jednodniowe , powinny być wpisane do planu nauczania w każdej klasie co najmniej trzy razy do roku na takich przedmiotach jak geografia czy historia, a nawet religia czy biologia.
Godziny zwiedzania: w sezonie turystycznym pn-pt 10.00-18.00, sb-nd 10.00-20.00
Zachęcamy również do odkrycia naszych tekstów o zamkach, dworkach i ciekawych miejscach w bliskiej odległości od Krakowa, poświęconych „Krakowskiemu Przedsionkowi”. Jest to trzeci tekst z serii luźnych wpisów: Odpocząć od wielkich miast chociaż na chwilę, gdzie Małopolska podaje rękę Śląsku. W ten sposób chcemy zachęcić Was do podróżowania po swoim regionie, odkrywania ciekawych miejsc w Małopolsce i na Podkarpaciu (oraz gościnnie na Śląsku).
